विज्ञान व तंत्रज्ञानाच्या
काळात सोयी, सुविधांच्या
माध्यमातून माणूस सहजपणे आपल्या व
कुटुंबाच्या गरजा पूर्ण सुख मिळवतो आहे. तो रोज धावतो आहे. पण त्याला समाधान व
आनंद खरेच मिळतो का ? हा प्रश्न आहे. आपल्या
जगण्याविषयीचे समाधान मिळविण्याच्या जागा माणूस शोधतो. याच भावनेतून व अपेक्षेने
तो धार्मिक व परमार्थिक कार्याकडे आकृष्ट होतो. देवादिके किंवा साधू, संतांच्या सहवासाकडे धावतो. श्रध्दा व अंधश्रध्देच्या
मर्यादांचा त्याला फरक पडत नाही. एखाद्या पवित्रस्थळी स्वतःला व कुटुंबाला मिळणारे
मानसिक, शारिरीक व पारमार्थिक समाधान
त्याला हवे. अशाच अनुभूतीसाठी जळगावचे मूळ असलेला सिंधी समाज वर्सी महोत्सवाकडे
वळतो. त्यात सहभागी होतो. वर्सी महोत्सवाचे प्रत्येक कार्य हे समाज सहभागाचे उत्तम
उदाहरण आहे. धर्म व परमार्थातून हा समाज एकत्र, एकसंध ठेवण्याचे कार्य वर्सी महोत्सवातून होत आहे.
वर्सी महोत्सवाचे चार दिवस
म्हणजे पूज्य अमर शहिद संत कंवरराम साहब, पूज्य
संत हरदासराम साहब (गोधडीवालेबाबा) आणि पूज्य ब्रह्मस्वरुप संत गेलाराम साहब
यांच्या कार्याची आठवण करीत त्यांनी दाखविलेल्या मार्गावर चालण्याचा एक सामाजिक
प्रयत्न आहे. संतांना ग्वाही देण्यासाठी सिंधी समाज येथे गोळा होतो. हा समाज
संतांना आपल्या अडचणी, समस्या सांगतो. आनंद व
सुखाच्या गोष्टी बोलतो. मनातल्या अपेक्षा सांगतो. सामाजिक किंवा व्यावसायिक स्थान
कितीही उंच असले तरी संतांच्या दरबारात सामान्य व्यक्ति प्रामाणे व्यवहार करतो. हे
सारे करीत असताना येथे दक्षिणा, फि,
शुल्क,देणगी
हा सक्तीचा व्यवहार नसतो. दान हे ऐच्छिक असते. कोणीही कशाचीही मागणी करीत नाही.
तुमचे ऐच्छिक श्रम व आर्थिक मदतीची ईच्छा यावरच हा वर्सी उत्सव उत्तरोत्तर रंगत
जातो.
वर्सी महोत्सवातून सिंधी
समाजाला काय मिळते ? हा तसा सामाजिक, धार्मिक व अध्यात्मिक संशोधनाचा विषय आहे. मुळात
सिंधी समाज पूर्वापार धार्मिक व पापभिरू आहे. पवित्र गुरूग्रंथसाहब यावर समाजाची
भक्ती आहे. देवादिकांच्या व साधू महंतांच्या दरबारात सिंधी समाज मोठ्या संख्येने
असतो. ही श्रद्धा जात, समाज व धर्माच्या पलिकडे
आहे. सिंधी समाज हा मंदिरे, दरगाह
अशा कोणत्याही ठिकाणी श्रद्धेने सहभागी होतो. हेच या समाजाचे सुसंस्कृत, सांस्कृतिक व संकृतीशी एकरुप होण्याचे लक्षण आहे.
वर्सी महोत्सव केवळ सिंधी समाजालाच नाही तर इतरही समाजाला अनेक प्रकारची शिकवण व
समज देतो. ती कशी तर त्याचीही काही उदाहरणे पाहू या.
वर्सी महोत्सवात सहभागी
होणारा समाज हा विभिन्न दर्जा,पद
किंवा प्रतिष्ठेचा असला तरी तो संत दरबारात एकाच पातळीवर व समानस्थानी असतो,
तेथे उच्च व नीच हा भाव नसतो. वर्सी महोत्सव
संपूर्ण समाजाला स्वयं व समुहसेवेचा संस्कार देतो. एकत्र आलेल्या सर्व समाच
बांधवांचे कार्य समाजांतर्गत परिश्रमातून केले जाते. महिला, पुरुष व मुले एकसाथ प्रत्येक काम करतात. अशा प्रकारचा सहभाग हे
समुह समर्पण व समुह बांधणी (टीमवर्क) शिकवून अध्यात्मिक व धार्मिक संस्कार करतात.
वर्सी महोत्सवात संतांच्या जिवन कार्यावरील नाटीका, गाणी सादर होतात. तो सांस्कृतिक मेळा असतो. अशा कार्यक्रमातून
युवकांवर परिणामकारकपणे धार्मिक व पारमार्थिक संस्कार होतात. एका पीढीचा वसा
पुढच्या पिढीकडे दिला जातो.
वर्सी महोत्सव जसा समाजाला
एकत्र आणतो तसा नातेवाईक, स्नेही-संबंधी
व मित्रांना जवळ आणतो. यातून अतिथी देवोभव हा संस्कार घडतो. दुसऱ्याच्या
आदरातिथ्याला तो पुढे सरसावतो. संतांच्या सेवेतून त्यांच्यावर गुरु करण्याचा
संस्कार होतो. जीवनात कोणाला तरी आदर्श मानून, गुरु मानून कार्य करण्याची माणसाला प्रेरणा मिळते.
वर्सी महोत्सवाचा सर्वांत
मोठा परिणाम काय असेल तर प्रत्येक सिंधी बांधव यानिमित्त यथाशक्ती मदत करायला
प्रवृत्त होतो. कोणी वस्तू रुपात तर कोणी धन रुपात तर कोणी परिश्रमाच्या माध्यमातून
येथे चार दिवस काही ना काही देत असते. संतांच्या सहवासात सर्व समाज एकाच पातळीवर व
स्थानावर असतो. त्याच्या मनातील अहंकार व भेद, उच्च, नीच हा
भाव गळून पडतो. संतांच्या सेवेनिमित्त तो स्वतः काम करतो, त्याला परिश्रमाचे मोल व महात्म्य कळते. त्याला सुख, समाधान प्राप्त होवून तो अधिक समृध्दीसाठी प्रयत्न
करतो. ही समृध्दी नाते, समाज आणि उद्योग, व्यापार व व्यवसायातील असते.
वर्सी महोत्सवात सिंधी
समाजासह इतरही समाज मोठ्या संख्येने व श्रद्धेने सहभागी होत आहे. महोत्सवातील
महाप्रसाद आणि व्यक्तिगत नवस मागणीसाठी लोकांची गर्दी वाढते आहे. सुखवस्तू समाजाला
मानसिक आधार देण्यासाठी व रोजच्या ताणतणाव मुक्तीसाठी आपल्या पाठीमागे कोणी तरी
आहे हा मनोवेज्ञानिक आधार हवा असतो, तो
आधार वर्सी महोत्सवातून लाखो लोकांना
मिळतो आहे, श्रध्देचे पावित्र्य पिढी
जात असेच वृध्दींगत होत राहील हा विश्वास आहे.
No comments:
Post a Comment